Mój Ōpa tyż boł deportuwany

Wystawa czasowa: Mój Ōpa tyż boł deportuwany. Losy Górnoślązaków deportowanych do ZSRR w 1945 roku.

od 10 lutego do 3 marca 2025, Muzeum Miejskie w Żorach, Sala konferencyjna.

Wernisaż 10 lutego 2025, godz. 17.00.

Celem wystawy jest upamiętnienie i spopularyzowanie wiedzy o jednym z najdramatyczniejszych rozdziałów w historii Górnego Śląska, nazywanym w regionalnej kulturze pamięci Tragedią Górnośląską. Niestety temat ten nadal jest mało znany, nie tylko w ogólnopolskiej debacie publicznej, ale także w regionalnej historii XX wieku. Od blisko dziesięciu lat Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku dokumentuje tę historię. Skala represji była tak duża, że do dzisiaj od świadków historii usłyszeć można zdanie, które jest już swego rodzaju symbolem tej tragedii: Mój Ōpa tyż boł deportuwany [opa to po śląsku dziadek]. Autorzy wystawy chcą utrwalić doświadczenie historyczne pokolenia naszych dziadków.

Wystŏwka zrychtuwana jes skiż tego coby pamiyntać, ale tyż pokozać rozmajtym ludziom konsek fes ciynżki historyji Gōrnego Ślōnska, ftora mianujom we lokalny pamiyńci historyczny Tragediōm Górnoślonskōm. Fes szkoda, że tyn tymat jes durch małowiela znany, niy ino we ôgólnopolski godce publiczny, ale tyż we regionalny historyji XX stulecio.

Ôd, już bydzie, dziesiyńciu lŏt Cyntrum Dokumyntacji Deportacyjōw Gōrnoślōnzŏkōw do ZSRR we 1945 roku dokumentuje i pokazuje ta historyjõ. Represje boły tak fes srogie, że do dzisiej ôd świadkōw historyj do sie usłyszeć pedzynie, co je już richtig mianym ty tragedyji: Mój Ōpa tyż boł deportuwany. Ci, ftorzi zrychtuwali ta wystŏwka, chcōm ugrontuwać pamiyńć historyczno pokolynio naszych starzikōw, coby tyż boła naszom.

Autorzy wystawy: Justyna Konik, dr Małgorzata Laburda-Lis, Judyta Olszowska

Tłumaczenie: dr Gabriel Tobor, Weronika Tyslik

Teksty: dr Dariusz Węgrzyn

Projekt graficzny i wykonanie: 2 Automation Sp. z o.o.

Podziękowania dla Haliny Biedy – Senator RP, dr Elżbiety Borkowskiej, Rolanda Skubały – Centrum Historyczno-Militarne Pisco-Bellum, dr. Gabriela Tobora – Burmistrza Miasta Radzionków, Archiwum Państwowego w Katowicach, Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie, Ośrodka KARTA, Skansenu Kolejowego w Pyskowicach.

Wystawę oglądać można od 10 lutego do 3 marca 2025.