Utracony świat Leona Barszczewskiego. Uzbekistan dawniej i dziś

Na ekspozycji można zobaczyć egzotyczne fotografie Leona Barszczewskiego, XIX-wiecznego podróżnika po dawnym Emiracie Buchary oraz jego prawnuka, Igora Strojeckiego, który podróżuje śladami pradziadka po współczesnym Uzbekistanie. Wystawę zdjęć uzupełnia prezentacja wielobarwnych, tradycyjnych tkanin, czapeczek, strojów, bizuterii oraz obiektów codziennego użytku z Uzbekistanu ze zbiorów autora.

Leon Barszczewski (1849–1910) urodził się w miejscowości Smiła koło Czerkas w rodzinie szlacheckiej o tradycjach patriotycznych (matka Adelajda Nowicka, ojciec Szymona Barszczewski herbu Ślepowron), co najmniej od półtora wieku mieszkującej w Guberni Chersońskiej na Ukrainie. Po śmierci rodziców odebrał edukację wojskową i wstąpił do armii carskiej. W latach 1876–1897 służył w rosyjskim batalionie w Samarkandzie. Penetrował terytorium dawnego Emiratu Buchary: dorzecze Zerawszanu, Amu-darii, Fan-darii, Iskander-darii, Góry Hisarskie, Zerawszańskie, Tien-szan, czy lodowce Pamiru. Dotarł nawet do Mazar-i-Szarif w Afganistanie. W armii odbywał wyprawy o znaczeniu militarnym, ale jednocześnie prowadził badania botaniczne, zoologiczne, geologiczne, glacjologiczne, a także archeologiczne. Odkrył liczne złoża kamieni szlachetnych, złota, srebra i węgla kamiennego oraz innych kopalin. W szczególności interesowało go życie codzienne i kultura tamtejszej ludności, co utrwalił na unikatowych dziś i fascynujących dla współczesnego widza fotografiach. Jego zdjęcia były nagradzane złotymi medalami na wystawach w Paryżu i Warszawie. Po odwołaniu z Samarkandy wziął udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. Ostatnie lata życia spędził w Siedlcach, gdzie ufundował Żeńską Szkołę Handlową (obecnie II LO im. św. Królowej Jadwigi), której przełożoną została jego córka Jadwiga. Zmarł tragicznie 22 marca 1910 r. w Częstochowie.

Igor Strojecki – od 1977 r. zajmuje się historią swojej rodziny. Jest autorem i inicjatorem ponad 250 wystaw poświęconych swoim przodkom, m.in. Leonowi Barszczewskiemu, aktorce Elżbiecie Barszczewskiej czy wynalazcy, badaczowi psychologii, przyjacielowi Bolesława Prusa, Julianowi Ochorowiczowi, prezentowanych w muzeach i instytucjach kultury w całej Polsce. Autor albumu pt. „Leon Barszczewski (1849-1910). Od Samarkandy do Siedlec”, książki "Utracony świat. Podróże Leona Barszczewskiego po XIX wiecznej Azji Środkowej" oraz innych licznych publikacji i artykułów. Wygłasza prelekcje propagujące zagadnienia genealogiczne. Za swoją społeczną działalność został uhonorowany w Siedlcach nagrodą im. Ludomira Benedyktowicza oraz Nagrodą Złotego Jacka. We wrześniu 2021 r. otrzymał medal "30-lecia Niepodległości Uzbekistanu" przyznanym przez prezydenta Republiki Uzbekistanu Shavkata Mirziyoyeva za wkład w promowanie dziedzictwa kulturowego tego kraju. Jest członkiem SDP oraz Światowego Towarzystw Badań, Ochrony i Popularyzacji Uzbeckiego Dziedzictwa.

Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Ambasady Republiki Uzbekistanu w Warszawie.