Śpij spokojnie, dobrze śnij

Sen zawsze fascynował: budził zaciekawienie, niepokoił i inspirował. Postrzegano go jako podróż do tajemniczej krainy, dającej przedsmak zaświatów. We śnie możliwe było wyzwolenie z ograniczeń materii, czasu i przestrzeni, spotkanie z sacrum czy z tymi, którzy odeszli do świata zmarłych. Wtedy też objawiała się wiedza niedostępna człowiekowi na jawie. W marzeniach sennych dostrzegano tajemniczą zapowiedź tego, co może przynieść los. Odczytanie ukrytych znaczeń miało ostrzegać lub pomagać w przygotowaniu się do mających nastąpić wydarzeń. Sen porównywany do stanu śmierci to także jeden z najpopularniejszych toposów obecnych w wielu kulturach od czasów starożytnych. XX wiek wraz z rozwojem psychoanalizy oraz nowych prądów w sztuce zmienił spojrzenie na sen i śnienie. Marzenia senne miały się stać kluczem do poznania najgłębiej skrywanych tajemnic ludzkiego umysłu, źródłem wiedzy o tym, co nieuświadamiane.

Wystawa „Śpij spokojnie, dobrze śnij” jest próbą spojrzenia etnografów na fenomen snu i śnienia. To opowieść o tym, jak próbujemy sobie radzić ze spaniem i bezsennością, poczynając od przygotowania otoczenia do bezpiecznego spoczynku, poprzez działania mające zapewnić ochronę przed tym, co nieznane. Wystawa ukazuje także bogatą i złożoną symbolikę snu i marzeń sennych.

W ostatniej części wystawy zapraszamy do świata onirycznych wizji artystów, dla których sen i śnienie było ważnym impulsem twórczym. Choć sen jest współcześnie przedmiotem intensywnych badań różnych dziedzin nauki, które próbują zbliżyć się do jego tajemnic, wciąż zadziwia, a marzenia senne pozostają inspiracją dla poetów, pisarzy, malarzy, filmowców… i muzealników.

Czas trwania: 26.10.2024 – 30.03.2025
Miejsce: Muzeum Etnograficzne w Krakowie, piwnice Domu Esterki (ul. Krakowska 46)
Wernisaż wystawy: 25 października, godz. 18.00

Zespół kuratorski: Justyna Masłowiec, Beata Skoczeń-Marchewka, Kamila Wasilewska – Prędki
Aranżacja wystawy i oprawa graficzna: Monika Bielak
Teksty: Justyna Masłowiec, Beata Skoczeń-Marchewka, Kamila Wasilewska – Prędki
Fotografie: Marcin Jędrysiak, Anna Tarko
Digitalizacja materiałów: Natalia Ciemborowicz – Luber, Mateusz Król
Redakcja i korekta tekstów: Anna Kowalczyk
Konsultacje merytoryczne: dr hab. Monika Golonka – Czajkowska, prof. UJ
Tłumaczenie: Klara Laudańska, Anna Sak
Opieka konserwatorska: Agata Barczyńska, Katarzyna Mazurek - Lebowska, Renata Palka, Katarzyna Wilaszek-Rozwadowska
Produkcja wystawy: Iwona Matuła, Grzegorz Kurek, Tomasz Ostafin, Paweł Przybylski, Krzysztof Wójtowicz
Konsultacje techniczne i koordynacja: Jacek Szymański, Adrian Tomasik
Prace graficzne: Agata Ziomek
Program edukacyjny: Mirosław Bury, Anna Koblak, Urszula Sobczyk, Agata Ziomek
Promocja: Piotr Bujakiewicz, Olga Łuczyńska-Gawron, Joanna Grabeus, Maria Suska
Konsultacje z zakresu dostępności: Anna Szelingowska

Oprócz prac ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie na wystawie znalazły się obiekty, fotografie i nagrania dźwiękowe, których użyczyły:

• Parafia Prawosławna pw. Zaśnięcia NMP w Krakowie
• Muzeum Fotografii w Krakowie
• Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu
• Muzeum Miejskie w Żorach
• Narodowe Archiwum Cyfrowe
• Magdalena Chadaj
• Taśmoteka Nagrań Pracowni Etnolingwistycznej im. Jerzego Bartmińskiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie