Izba Sowiogórska

Ekspozycja etnograficzna została zaaranżowana w formie dioramy (przy pomocy oryginalnych sprzętów oraz fotografii wnętrza), ukazuje elementy tradycyjnego wyposażenia ludowej izby.

Typowa, XIX-wieczna chałupa wiejska rozplanowana była na rzucie prostokąta, z jednym wejściem w ścianie dłuższej. Głównym pomieszczeniem chaty była izba czarna, w której stał piec, pełniła ona jednocześnie rolę kuchni i sypialni. Izba biała była pomieszczeniem bardziej reprezentacyjnym, służyła tylko celom mieszkaniowym. Obok białej izby budowano często dodatkowe pomieszczenie – komorę, służącą, jako magazyn.

Układ mebli w tradycyjnej izbie śląskiej był ściśle określony. Meble ustawiane były pod ścianami, tak by nie zakłócać ciągów komunikacyjnych izby, służącej przecież zarówno celom mieszkalnym, jak i roboczym. W rogu na prawo lub lewo od wejścia znajdował się zwykle piec, z kamienia lub z cegły, który często zajmował nawet jedną trzecią powierzchni izby. Bryła pieca rozbudowana do pokaźnych rozmiarów, zawierała w sobie wiele elementów architektoniczno-zdobniczych: nadwieszane gzymsy, murki i wnęki na przedmioty kuchenne, czeluście na drewno opałowe, ławy a niekiedy pomosty do spania. Wokół pieca znajdowały się zwykle przedmioty związane z przygotowywaniem strawy, takie jak: garnki, patelnie, drewniane niecki, kamionkowe foremki na babki, dzieże do wyrobu ciasta na chleb, maselnice. Ważnym elementem wyposażenia wnętrza był także stół, przy którym posiłek spożywano jedynie w wyjątkowych okolicznościach, takich jak wieczerza wigilijna, wesele, stypa lub wizyta gości. Na co dzień zaś posiłki jadano przy ławie. Nad łóżkiem zawieszano obrazy o treści religijnej, jeżeli było ich więcej, zawieszano je także pod powałą lub na ścianie na wprost wejścia.
Na wystawie w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa Warto zwrócić uwagę m.in. na „dogotowywacz” – urządzenie o wyglądzie drewnianej skrzynki ze szczelnie zamykanym wiekiem, pozwalające na dogotowanie produktów, tzw. dojście, poprzez zapobieganie stratom ciepła. Można było w nim przyrządzać kasze i ryż, mięso duszone oraz potrawy z grochu i fasoli. Z wyeksponowanych zabytków na uwagę zasługuje także magiel z początku XX w. oraz kolekcja żelazek, wśród których zobaczyć można żelazka na duszę, na węgiel, jak również gazowe czy elektryczne.