Ukryte w ziemi. Z najdawniejszych dziejów pogranicza Podlasia i Mazowsza (nowa odsłona)

Kurator wystawy: Agnieszka Hyckowska

Od stycznia 2024 r. stałą wystawę archeologiczną w naszym muzeum prezentujemy w nowej atrakcyjnej odsłonie. Wprowadziliśmy elementy scenografii, która tworzy wraz z prezentowanymi zabytkami klimat przełomu schyłkowego paleolitu i mezolitu (10-8 tysięcy lat p.n.e.). Głównym elementem jest rekonstrukcja sezonowego obozowiska w formie pradziejowego szałasu wykonanego z oryginalnych skór reniferów, przy którym tli się ognisko. Obok można podziwiać repliki najstarszych narzędzi i broni myśliwskiej: drapacza, włóczni, czy też strzał, a także poroże renifera. Klimat aranżacji dopełnia piękne tło, wyjątkowe zdjęcie przedstawiające fragment ścisłego rezerwatu Puszczy Białowieskiej, ocalałego fragmentu potężnych lasów, które przed tysiącami lat porastały tereny Polski.

Na ekspozycji prezentujemy zabytki z naszego regionu w porządku chronologicznym, są one dla zwiedzających źródłem informacji o ludności należącej do najstarszych kultur zamieszkujących ten obszar. Dzięki nim poznajemy tryb życia i gospodarkę mieszkańców z epoki kamienia, szczególnie kultur neolitycznych oraz epoki brązu. Są to przede wszystkim narzędzia kamienne i brązowe: siekierki, toporki, grociki, w tym jeden szczególny, wyróżniający się barwą, wykonany z radiolarytu, płoszcza, czyli płaskie ostrza służące jako sztylety, czy też groty włóczni. Repliki narzędzi w oprawach prezentowane w pobliżu oryginalnych zabytków pozwalają zrozumieć ich funkcję, sposób wytwarzania, a przede wszystkim użytkowania. Wyjątkowym przedmiotem na wystawie jest rekonstrukcja pradziejowego urządzenia do wiercenia otworów w toporach. Wykonane z drewna, wyposażone w wiertło z poroża jelenia wraz ze znajdującym się w urządzeniu ciosłem wykonanym ze skały metamorficznej umożliwia sprawdzenie, w jaki sposób wykonywano dawniej otwory w narzędziach kamiennych.

Epokę brązu uzupełnia zrekonstruowany grób popielnicowy kultury łużyckiej z Maciejowic w powiecie garwolińskim. W dalszej części wystawy przechodzimy do okresu wpływów rzymskich. Pokazujemy „skarb”- zespół denarów rzymskich oraz fibul. Kontynuując zwiedzanie przenosimy się do okresu średniowiecza, można tu obejrzeć zabytki pochodzące z grodziska i zamku w Liwie, powiat węgrowski. Na szczególną uwagę zasługują przedmioty z materiałów organicznych, takich jak drewno, czy skóry: fragment wiosła, podeszwa skórzana oraz rekonstrukcja obuwia wykonana z zachowanej części skórzanej okładziny. W ostatniej gablocie znajdują się zabytki z Siedlec pochodzące głównie z ratunkowych badań archeologicznych prowadzonych na terenie dawnego cmentarza parafialnego (obecnie teren Szpitala Miejskiego przy ulicy Starowiejskiej), w tym medalion – szkaplerz z Matką Boską i Dzieciątkiem oraz przedmioty z najstarszego chrześcijańskiego cmentarzyska znajdującego się w pobliżu skrzyżowania ulic Piłsudskiego i Joselewicza: topory żelazne i okucia, a także nowożytne naczynie zwane trójnogiem znalezione w centrum Siedlec. Zwracają uwagę szesnastowieczne naczynia gliniane wydobyte z wnętrza pieca garncarskiego w Wyszogrodzie, powiat płocki oraz kamienne żarna z rozcieraczem. Nowa odsłona wystawy przybliża zwiedzającym archeologię jako naukę o przeszłości, intryguje oraz obrazowo opowiada o najstarszych mieszkańcach naszego regionu. Zaletą wystawy jest możliwość dotykania eksponatów, samodzielne poznawanie struktury surowców: drewna, kamienia, czy też skór. Ekspozycja jest atrakcją nie tylko dla najmłodszych, ale dla zwiedzających w każdym wieku.