„Kożdy mo swojego ptoka, czyli Ślōnskie hobby”

Wystawa Kożdy mo swojego ptoka, czyli Ślonskie hobby to ważna część projektu pod tym samym tytułem, dofinasowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach "Kultura ludowa i tradycja" w 2024 roku. Celem projektu i naszej ekspozycji jest zwrócenie uwagi na współczesną aktywność śląskich (rudzkich) hobbystów, kultywujących tradycyjne śląskie pasje, które od pokoleń charakteryzują mieszkańców Górnego Śląska.

PLANSZA canvas
Śląskie pasje stanowią ważną część dziedzictwa kulturowego, charakterystycznego dla tworzącej się 200 lat temu "nowej" (plebejsko-miejskiej) kultury, będącej swoistym wariantem kultury ludowej. Jej powstanie było konsekwencją industrializacji i idących za nią zmian społeczno - kulturowych, które dotyczyły również strefy podziału czasu zamieszkującej tutaj ludności. Czas pracy robotników zdecydowanie różnił się od czasu pracy i świętowania charakterystycznego dla tradycyjnej kultury ludowej, gdzie obowiązywał wyraźny podział na czas świąteczny i powszedni, a dniem odpoczynku była niedziela. Wraz z pracą fabryczną i jej podziałem na zmiany pojawił się "czas wolny" - jako określona pora dnia do samodzielnego zagospodarowania - regulowany i normowany także przez właścicieli zakładów przemysłowych. Kształtowanie czasu wolnego rodzin robotniczych sprzyjały specyficzne ramy społeczno - przestrzenne charakteryzujące kolonie robotnicze, w których toczyła się ich codzienność oparte o określony porządek społeczny, wspólne tradycje, normy i obyczaje. Dodatkowo poprawiająca się sytuacja ekonomiczna tutejszych rodzin pozwalała na ponoszenie kosztów związanych z realizacją swoich pasji. Zajęcia w wolnym czasie, będące odprężeniem od pracy zawodowej, na Górnym Śląsku nazywane były określeniem "mieć swojego ptoka na jakimś punkcie", czyli mieć swoje hobby. O zapalonych hobbytsach mówiono żartobliwie, że mają "ptoka" ( czyli są nieszkodliwymi wariatami" na jakimiś punkcie). Formy spędzania wolnego czasu charakterystyczne dla Górnoślązaków koncentrują się na trzech obszarach: natura, sztuka i sport.

Prezentowana wystawa z jednej strony porusza tematykę związaną z tradycyjnymi śląskimi pasjami, takimi jak: hodowla gołębi pocztowych i ptaków śpiewających, uprawa ogródków działkowych, gra w skata czy zamiłowanie do sportu i śpiewu, z drugiej zaś - ukazuje współczesne, jakże zróżnicowane zamiłowania, którym w wolny czasie poświęcają się mieszkańcy Rudy Śląskiej. Tradycyjne śląskie hobby ilustrujemy za pomocą artefaktów z zasobów historycznych i etnograficznych rudzkiego muzeum, natomiast pozostałe obiekty tworzące wystawę, to fragmenty kolekcji, pamiątki oraz fotografie wypożyczone przez rudzian.

Mamy nadzieję, że prezentowana wystawa, przypadnie Państwu do gustu, wzbudzi duże zainteresowanie, a może zainspiruje do własnych poszukiwań tematów, których pogłębienie będzie dawało radość i szczęście. Serdecznie zapraszamy do zwiedzania i życzymy wspaniałych wrażeń: kuratorki Irena Twardoch i Ewelina Pieczka.